ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ή ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ;

Ωραία τα πράσινα παπαγαλάκια που έριξε στον προεκλογικό αγώνα η κυβερνητική παράταξη, αλλά τη συζήτηση μονοπωλεί πλέον το δίλλημα που έθεσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και αποτελεί το τίτλο του συγκεκριμένου άρθρου. Σίγουρα ιδιαίτερη και εμπνευσμένη η αρνητική διαφήμιση αλλά δεν αρκεί νομίζω. Στην πορεία προς τις ευρωεκλογές χρειάζεται ουσία και κυρίως χρειάζεται πολιτικός λόγος. Όσο κι αν ξένισε αρνητικά πολλούς η συγκεκριμένη φράση, εν τούτοις αποτελεί τη μοναδική έως τώρα πολιτική τοποθέτηση που ακούσαμε.

Δεν θα σταθώ στην ιστορική της ερμηνεία και την κατά καιρούς χρησιμοποίηση της από τους θεωρητικούς του υπαρκτού σοσιαλισμού. Άλλωστε ο ημερήσιος τύπος όλων των αποχρώσεων το έπραξε σε μεγάλο βαθμό. Η ρήση αυτή, αν δεν ανήκει πλέον στην ιστορία, ανήκει στη σκέψη της πολιτικής φιλοσοφίας και στην άνθηση και δύση ενός μανιφέστου που δείχνει να το έχει ξεπεράσει η εποχή. Βέβαια ο σοσιαλισμός ως έννοια, ως αρχή και κυρίως ως κοινωνική πραγματικότητα είναι μάλλον πιο επίκαιρος από ποτέ.

Το κρίσιμο ζήτημα αποτελεί πιστεύω η ερμηνεία της βαρβαρότητας στην σημερινή ευρωπαϊκή πορεία και κατά προέκταση στην ελληνική πραγματικότητα. Αν και ακραίος ως όρος, εν τούτοις κρύβει μια αποκρυσταλλωμένη αντίληψη για την Ευρώπη, αλλά κυρίως υπαινίσσεται τις διαχρονικές αρνητικές συνέπειες της ελεύθερης αγοράς και της πολιτικής φιλοσοφίας που την έθρεψε τόσα χρόνια και κατάφερε να την καταστήσει ως την επικρατέστερη, ίσως και την μοναδική διέξοδο για την ανάπτυξη και την ευημερία των λαών.

Ζούμε δηλαδή μια βαρβαρότητα, σήμερα;
Η κοινωνία μας είναι βάρβαρη ή οδεύει προς τα εκεί;

Η απάντηση που μπορούμε να δώσουμε είναι σίγουρα όχι. Αν η κεντροδεξιά παράταξη σήκωνε, όπως όφειλε, το γάντι και απαντούσε με πολιτικούς όρους στην συγκεκριμένη αντίληψη, σίγουρα δεν θα δυσκολευότανε τουλάχιστον να αποδείξει ότι ο φιλελευθερισμός δεν είναι συνώνυμος με βάρβαρες πρακτικές. Αντί αυτού προτίμησε να εκμεταλλευτεί πολιτικά την ευαισθησία τμήματος της κομματικής της πελατείας στη λογική μια απλοϊκής αντίληψης των πραγμάτων. Για ακόμη μια φορά δεν μπόρεσε να σταθεί επάξια στο ύψος των περιστάσεων, εκφράζοντας την διαφωνία της σε ιδεολογικό επίπεδο.

Μπορεί σήμερα τα πράγματα να μην είναι ειδυλλιακά, αλλά τις εποχές των βαρβάρων τις έχουμε αφήσει, πιστεύω για πάντα, πίσω μας. Η τραγική ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι το καταφέραμε με την επιρροή των σοσιαλιστικών ιδεών. Βαρβαρότητα βέβαια υπάρχει και σήμερα αλλά με διαφορετική έννοια:

Βαρβαρότητα είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος
Βαρβαρότητα είναι η έλλειψη κοινωνικού κράτους και η οικονομική εξαθλίωση
Βαρβαρότητα είναι ο ατομικισμός …

Θα μπορούσαμε να καταγράψουμε κι άλλες σημερινές πολιτικές που ευνοούν την βαρβαρότητα. Το παρήγορο όμως είναι ότι η Ευρώπη έχει πλέον αρχές, αξίες και εφαρμόζει πολιτικές, ακόμα και όταν βρίσκεται υπό τον έλεγχο συντηρητικών αντιλήψεων όπως σήμερα, που εκφράζουν σε μεγάλο βαθμό οράματα και επιδιώξεις για την μείωση της φτώχειας, την κοινωνική συνοχή, την πολιτική ένωση και την προστασία του περιβάλλοντος.

Όλες οι ανωτέρω επιδιώξεις, εκφράζονται με μια υπέροχη λέξη, δανεισμένη από την ελληνική γραμματεία, αυτή της αειφορίας. Ετυμολογικά σημαίνει ότι φέρω κάτι (διατηρώ) στο διηνεκές (στο μέλλον). Είναι μια έννοια που εκφράζει την συνέχεια και εξέλιξη της ζωής τόσο στο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο όσο και στο φυσικό περιβάλλον. Με λίγα λόγια:

Αειφορία σημαίνει σεβασμός και διατήρηση του περιβάλλοντος!
Αειφορία σημαίνει οικονομική ανάπτυξη που διαχέεται στους πολίτες με ισότητα και δικαιοσύνη!
Αειφορία σημαίνει κοινωνική συνοχή και ειρήνη, συμμετοχή και ευκαιρίες για όλους!

Αν και χρησιμοποιήθηκε αρχικά στις επιστήμες της γεωγραφίας, σήμερα αποτελεί την επιδίωξη κάθε επί μέρους πολιτικής της ΕΕ στο σύνολο της αλλά και κάθε κράτους μέλους της, τουλάχιστον ως προς τις προθέσεις γιατί η πραγματικότητα είναι λίγο διαφορετική. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η χώρα μας που αδυνατεί ακόμη και σήμερα να κατανοήσει την αξία της. Τόσο οι πολιτικές όσο και οι πρακτικές της, μόνο αειφορικές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν.

Ο σοσιαλισμός και η βαρβαρότητα σήμερα αποτελούν επίκαιρες έννοιες αλλά με μεταλλαγμένο το περιεχόμενο και το ιδεολογικό τους περιτύλιγμα. Υπό αυτό το πρίσμα, και με σεβασμό στο απόφθεγμα της Ρόζας Λούξεμπουργκ, σήμερα μπορεί να ειπωθεί ένας νέος και πιο δόκιμος όρος ως προς την νέα πολιτική, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα της Ευρώπης, ως εξής:

Αειφορία ή Βαρβαρότητα!!!

Υ.Γ. Ο σοσιαλισμός πρέπει να εκφράσει την διατήρηση του περιβάλλοντος με την ευρεία ανωτέρω έννοια και όχι να εμμένει κατ΄ ανάγκη στην υιοθέτηση ενός μανιφέστου πολιτική οργάνωσης που ανήκει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Η αειφορία αποτελεί τη μεγάλη ευκαιρία και την κυρίαρχη πρόκληση της αριστεράς για να επανακάμψει στην ευρωπαϊκή πολιτική πραγματικότητα και να ορίσει το πλαίσιο οργάνωσης της, μακριά από βάρβαρες πρακτικές του σήμερα και ιδεολογικές αγκυλώσεις.

ΑΓΩΓΟΣ – ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ

Στην αρχαία Αθήνα πίστευαν ότι βασική υποχρέωση ενός πολίτη είναι η συμμετοχή του στα κοινά. Αλλιώς χαρακτηριζόταν ως «ιδιώτης», έννοια ταυτόσημη με αυτή του κοινωνικά και πολιτικά απόκληρου. Στη νεοελληνική γλώσσα βέβαια, έχει λάβει τη σημασία της ατομικότητας και της ιδιοκτησίας που τείνουν να γίνουν θεμέλιοι λίθοι της κοινωνικής πραγματικότητας που βιώνουμε σήμερα. Η ρίζα την λέξης αυτής διατηρείται σήμερα στην αγγλική και στην γαλλική γλώσσα και ακριβώς ερμηνεύεται με την πρότερη σημασία της (idiot = ηλίθιος, ανόητος).

Δεν θεωρώ ότι έχω ιδιαίτερες γνώσεις γλωσσολογίας για να αναλύσω περαιτέρω τις κατά καιρούς ερμηνείες και μεταλλάξεις της λέξης αυτής ανά το χρόνο. Η δουλεία αυτή ξεφεύγει από την τεχνοκρατική μου γνώση και μάλλον είναι προτιμότερο να ανατρέξουμε στα λεξικά του Μπαμπινιώτη για πιο ακριβείς αναλύσεις. Ανατρέχω όμως στη συγκεκριμένη έννοια που έχει ιδιαίτερο φιλοσοφικό και πολιτικό περιεχόμενο για να περιγράψω την συναισθηματική μου κατάσταση, όταν βρέθηκα στα άδεια καθίσματα του δημοτικού θεάτρου την Πέμπτη το βράδυ για να παρακολουθήσω την πρώτη ανοικτή ενημέρωση για τον σχεδιαζόμενο αγωγό πετρελαίου. Ένιωσα ιδιώτης (idiot), αλλά με ποια έννοια;

Τα άδεια καθίσματα «φωνάζανε» για την απουσία των πολιτών από την ενημέρωση για ένα από τα σημαντικότερα και σπουδαιότερα έργα που σχεδιάζονται για την περιοχή μας. Ψάχνοντας να βρούμε δικαιολογίες, σίγουρα μπορούμε να πούμε ότι έφταιγε η μέρα που ήταν εργάσιμη, έφταιγε ο εορτασμός της 1ης Μαΐου, έφταιγε ο καιρός που δεν ήταν καλός, έφταιγε το γεγονός ότι η εκδήλωση δεν ανακοινώθηκε στον τύπο επαρκώς και πάει λέγοντας. Ξέρεται είναι πολύ εύκολο να βρούμε άλλους τόσους λόγους αλλά πάλι θα αρνηθούμε να δούμε την πραγματικότητα, που δεν είναι άλλη από την παντελή και χωρίς όρια αδιαφορία μας ή έστω από την μαιταιόπονη αποδοχή των καταστάσεων πιστεύοντας ότι η συμμετοχή και η ενεργητική συμμετοχή μας δεν θα επιφέρει κανένα αποτέλεσμα.

Έχουμε όλοι ενταχτεί στην έννοια του «ιδιώτη», δηλαδή του ανθρώπου που πιστεύει ότι ζει μόνος του και μακριά από τους υπόλοιπους. Αλλιώς θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι μια ολόκληρη πόλη αποτελείται από ηλιθίους (idiots), πράγμα που προσωπικά δεν πιστεύω ότι συμβαίνει. Ξέρεται, στην επιστήμη της χωροταξίας και στο σχεδιασμό της πόλης υπάρχει μια θεωρία που εκφράζεται με την πρόταση «όχι στην πίσω πόρτα της αυλής μου – not in my back yard - NIBY». Με λίγα λόγια εννοεί ότι οι πολίτες σε περιοχές χωρίς έντονο το στοιχείο της κοινωνικότητας και της συμμετοχής στα κοινά, δεν κινητοποιούνται σχεδόν ποτέ για πράγματα και καταστάσεις που νομίζουν ότι δεν τους βλάπτουν ή πιο κυνικά δεν τους αφορούν γιατί γίνονται σε χώρους και σε περιοχές που δεν τους επηρεάζουν. Από αυτόν τον «ιό», για είμαστε και επίκαιροι, μάλλον έχουμε προσβληθεί όλοι. Πιστεύουμε ότι το έργο θα γίνει κάπου μακριά και σε κάθε περίπτωση χωρίς να μας θίξει. Μέγα λάθος και επικίνδυνα κοντόφθαλμη αυτή η αντίληψη. Ελπίζω ότι όταν πέσει ο πυρετός και δούμε την πραγματικότητα να μην αργά.

Βέβαια, τα άδεια καθίσματα μπορεί να εκφράζουν και την παντελή αποστροφή του κόσμου σε κάθε τι έχει σχέση με την συγκεκριμένη επένδυση. Μερίδα των συμπολιτών μας, καταγγέλλοντας εμμέσως πλην σαφώς την διαδικασία, αποχώρησαν από το χώρο. Αποτελούσαν κυρίως του έντονα διαφωνούντες, οι οποίοι σταθεροί και αταλάντευτοι στην άποψη τους, δεν πιστεύουν ότι έχουν κάτι να κερδίσουν, συζητώντας για επί μέρους ζητήματα ενός έργου που εύχονται να μην υλοποιηθεί ποτέ. Η συγκεκριμένη κίνηση επουδενή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αδιάφορη και αποτελεί κρίσιμη πολιτική ενέργεια.

Κατανοώ προσωπικά απόλυτα τις θέσεις τους, μιας και δεν έχω κρύψει ποτέ την αντίθεση μου στην λογική και στη φιλοσοφία του συγκεκριμένου έργου, αλλά δεν κατανοώ την εμμονή τους σε πρακτικές που απευθύνονται σε λάθος στόχο. Γιατί, αγαπητοί συμπολίτες που μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες για την πόλη μας, εχθρός μας σε αυτόν τον αγώνα, αν θέλετε να τον ονομάσουμε έτσι, δεν είναι η κατασκευάστρια εταιρία. Αυτή κάνει την δουλείας της και προσπαθεί να υλοποιήσει μια επένδυση με σκοπό το κέρδος των μετόχων της. Εχθρός μας είναι τοπική αυτοδιοίκηση και η κεντρική διοίκηση που εμμέσως πλην σαφώς έχουν αποδεχτεί την σκοπιμότητα του συγκεκριμένου έργου και επίσης φροντίζουν να διευκολύνουν την υλοποίηση του με κάθε κόστος για τον τόπο μας. Εκεί πρέπει να στοχεύσουμε, εκεί πρέπει να δούμε την ουσία του αγώνα μας και εκεί πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας. Είναι θλιβερό αλλά για πολλούς και διαφόρους λόγους που κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί και δημόσια, τα πολιτικά κόμματα της χώρας μας πλην του ΣΥΡΙΖΑ που έχει σαφώς διαφοροποιηθεί, στηρίζουν την επένδυση αυτή. Σε απόλυτη σύμπνοια και η τοπική αυτοδιοίκηση, συνδράμει στο στόχο χωρίς να δημιουργεί προβλήματα. Εξαιρέσεις βέβαια υπάρχουν αλλά αποτελούν μοναχικές φωνές που δεν έχουν ακόμα τουλάχιστον καταφέρει να κινητοποιήσουν την μάζα των αδιάφορων πολιτών και να δημιουργήσουν με αυτόν τον τρόπο ένα δυναμικό κίνημα πολιτών που θέλει να αποφασίζει αυτό για τον τόπο του και όχι να δέχεται αβίαστα αυτά που αποφασίζονται για αυτούς αλλά χωρίς αυτούς.

Αν η απουσία των πολιτών προκαλεί θλίψη, για να επανέρθουμε στις άδειες καρέκλες του δημοτικού θεάτρου, η απουσία των τοπικών παραγόντων δεν ξέρω πως μπορεί να χαρακτηριστεί. Στο σύνολο των 15-20 παρευρισκόμενων που παρακολουθούσαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον μέχρι τα μεσάνυχτα την ενημέρωση και την συζήτηση που ακολούθησε, έλαμψαν δια τις απουσίας τους, για μια ακόμα φορά είναι η αλήθεια, το σύνολο των τοπικών δημοτικών συμβούλων και τοπικών πολιτευτών με εξαίρεση τρείς με τέσσερεις παρουσίες. Μπράβο ενδιαφέρον.

Συγκλονιστική για μια ακόμη φορά η στάση του πολιτικού κόσμου της πόλης!!!

Τα ουσιώδη της συζήτησης για το έργο, θα έχουμε την ευκαιρία να τα συζητήσουμε στο μέλλον.

Φιλικά ένα ιδιώτης (idiot) ….