Πράσινη Ανάπτυξη ….

Παρά τις θέσεις, την πολιτική βούληση και την επιθυμία της νέας κυβέρνησης να φέρει κάτι το νέο στην αντίληψη για την προστασία του περιβάλλοντος, με τη δημιουργία ενός Υπουργείου Περιβάλλοντος, απαλλαγμένο από τις αγκυλώσεις του παρελθόντος, η επιτυχία δεν είναι προδιαγεγραμμένη. Απαιτείται πάνω από όλα, ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα επιδιώξει την αλλαγή στη νοοτροπία όλων μας. Και αυτό δεν είναι εύκολο. Το μεγαλύτερο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί είναι η επίτευξη μιας ευρείας κοινωνικής συναίνεσης για την πράσινη ανάπτυξη.

Αποτελεί πιστεύω πολιτικό αμοραλισμό να πιστεύουμε ότι το περιβάλλον δεν έχει ταξικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά. Είναι προφανές ότι μια στροφή προς πιο φιλικές προς το περιβάλλον πολιτικές, ίσως να έχει και ένα σημαντικό οικονομικό κόστος πέρα από τα προφανή κοινωνικά και οικολογικά οφέλη για όλους μας.

Είμαστε έτοιμοι να το υπομείνουμε; Όταν δεν έχει καλλιεργηθεί μια ολοκληρωμένη οικολογική συνείδηση, η απάντηση δεν είναι προφανής.

Ας πάρουμε ως παράδειγμα δύο μεγάλης κλίμακας προγραμματιζόμενα έργα με ιδιαίτερες περιβαλλοντικές, κοινωνικές αλλά και οικονομικές προεκτάσεις. Την εκτροπή του Αχελώου και τον «δικό μας» αγωγό Burgas – Αλεξανδρούπολη. Η επιστημονική τους προσέγγιση, είναι προφανές ότι καταλήγει σε συμπεράσματα που επουδενή δεν μπορούν να ενταχθούν στη λογική της πράσινης ανάπτυξης και της αειφορίας. Γενικά, τα αντεπιχειρήματα με όρους ορθολογικής διαχείρισης των φυσικών πόρων και όχι πολιτικές ή άλλες απλουστεύσεις, δεν αφήνουν άλλα περιθώρια από να χαρακτηριστούν και τα δύο αυτά έργα ως αντιπεριβαλλοντικά.

Γιατί όμως έχουν μια έντονη κοινωνική αποδοχή και προσδοκία για την υλοποίηση τους;

Για την εκτροπή του Αχελώου, είναι προφανές ότι αποτελεί την διακαεί πόθο των Θεσσαλών αγροτών. Με κοινωνικούς όρους, η ομάδα πίεσης που έχει δημιουργηθεί, αποτελείται κυρίως από χαμηλές εισοδηματικές τάξεις (και όχι κάποια οικονομική ελίτ) που δεν έχουν μάλλον την πολυτέλεια να σκεφτούν ότι το φαραωνικό για πολλούς αυτό έργο, θα προκαλέσει έντονες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε μια μεγάλη περιοχή της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας. Η οικονομική τους κατάσταση και ίσως η κοινωνικής τους ωριμότητα δεν τους βοηθούν να δουν τις συνέπειες παρά μόνο τα δικά τους (υποτιθέμενα) οφέλη. Και όχι μόνο αυτό, αλλά όλη αυτή η κοινωνική αποδοχή, με την ευθύνη και των δύο κομμάτων, έχει καλλιεργηθεί για δεκαετίες και δεν αλλάζει έτσι εύκολα και απλά.

Είναι έτοιμο το ΠΑΣΟΚ να πάει αντίθετα πλέον στο ρεύμα, κάνοντας τα λόγια πράξη, ακυρώνοντας την υλοποίηση του;

Για το δεύτερο έργο, με τοπικό ενδιαφέρον, τα πράγματα δεν είναι τόσο προφανή. Κι αυτό γιατί οι πολιτικές προεκτάσεις του αγωγού, πολλές φορές υποσκιάζουν ακόμα και την ίδια την υλοποίηση του. Για την ΝΔ, δεν υπήρξε ποτέ ζήτημα μη αποδοχής του, παρά τις ενστάσεις του επιστημονικού κόσμου που θέτανε τα σοβαρά ζητήματα των επιπτώσεων του, όχι μόνο στην κλίμακα της περιοχής μας, αλλά και στο ευρύτερο χώρο του Αιγαίου και των παράκτιων περιοχών του. Από πλευράς του ΠΑΣΟΚ, σίγουρα διαφάνηκε εξ΄ αρχής ένα έλλειμμα πολιτικής που οδήγησε στη σαφή αποδοχή της σκοπιμότητας του, παρ όλες τις υποσημειώσεις και τα αστεράκια ή τις χλιαρές ενστάσεις που προέβαλαν κάποια στελέχη του. Αυτή η προφανής πολιτική αποδοχή του έργου οδήγησε σε υπερβολές, τόσο για τα όρια αποτελεσματικότητας του όσο και για το διεθνές ενδιαφέρον του. Σαφώς και δεν μπορεί να γίνει ευρεία κοινωνική ανάλυση σε αυτή την περίπτωση, γιατί πότε δεν εκτιμήθηκαν τα χαρακτηριστικά και οι αλλαγές που θα επιφέρει το έργο στο παραγωγικό και οικονομικό σύστημα της πόλης. Η οριζόντια αυτή αποδοχή του στον πολιτικό άξονα δεξιά - αριστερά (πλην του ΣΥΡΙΖΑ που σαφώς έχει ταχθεί κατά και αποτελεί την εξαίρεση του κανόνα), μάλλον μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια «συντηρητή αποδοχή» του αγνώστου, στη λογική κάποιων θεωρητικών και σχετικών ωφελειών.

Εξεπλάγην, και νομίζω και πολλοί άλλοι συμπολίτες, όταν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και νυν πρωθυπουργός, σε μια αποστροφή του λόγου του, μίλησε για επανεξέταση των όρων υλοποίησης και των δύο συγκεκριμένων έργων, αφήνοντας ανοικτό ένα παραθυράκι. Μένει λοιπόν να δούμε αν το εννοούσε.

Για την εκτροπή του Αχελώου, μάλλον τα πράγματα είναι εύκολα. Η ευρωπαϊκή άρνηση να το εντάξει στα περιβαλλοντικά αποδεκτά έργα, θα λύσει τα χέρια της Κυβέρνησης και δεν θα υλοποιηθεί, ευτυχώς ποτέ.

Όσο για το αγωγό, η βοήθεια ίσως να έρθει από εκεί που δεν το περιμένουμε. Από την διαφαινόμενη υπαναχώρηση των Ρωσικών εταιρειών λόγω της αδυναμίας χρηματοδότησης και της υπερεκτίμησης της σκοπιμότητας υλοποίησης του.

Πορτοκαλίδης Κων/νος

Χωροτάκτης – Πολεοδόμος Μηχανικός

e-mail: kport@otenet.gr